Het Food Film Festival bestaat 5 jaar en om dit te vieren gaan ze op tournee. De aftrap was gister in Groningen, waar het thema ‘melk’ centraal stond. Erg leuk, een film kijken, maar wij waren vooral benieuwd naar de randfestiviteiten.
Het Food Film Festival draait namelijk niet alleen om de hoofdfilm The Moo Man en een doorlopende reeks korte films. De bezoekers moeten meer kennis krijgen van melk en de producten die je er van kunt maken. Daarom zijn er een paar workshops georganiseerd en kun je melk in verschillende stadia van bereiding proeven. Om klokslag half vijf moet het festival nog een beetje op gang komen en scharrelen er een paar handjes vol mensen over het charismatische binnenterrein van Het Paleis. Toch gaat de eerste workshop, boter maken, gewoon met vier man van start.
‘Het wil niet boteren!’ zegt instructrice Carolina Verhoeven als ik arriveer. Net als de gedachte ‘ja hoor, wat een open deur’ in je hoofd opdoemt blijkt ze de opmerking letterlijk te bedoelen. Het tropische zomerweer heeft ook het pand bereikt, waardoor de temperatuur binnen te hoog is om boter te maken. Jammer, maar tegenslagen horen bij voedselproductie. Carolina heeft genoeg andere dingen om over te vertellen, zoals de bonte verzameling antieke boterproducten die op haar tafel staan uitgestald. Een ijzeren dekseltje wat op het eerste oog totaal geen functie lijkt te hebben, blijkt een boterklok te zijn. Bovenop zit een dopje, draai dit eraf en vul het met heet water. Leg het op de botervloot die net uit de koelkast komt en voila, je boter komt op kamertemperatuur. Een ingenieuze huishouduitvinding.
Carolina Verhoeven is voedselhistorica en weet alles over de oorsprong van, onder andere, boter. Vroeger werd boter bijvoorbeeld vaak in een groot hoefblad bewaard. Dit had als functie conserveren, maar het liet ook een gelige kleur af, waardoor de boter van een sterkere kwaliteit leek te zijn. Carolina heeft zelf dertien jaar oude boter in een groot hoefblad meegebracht. Het ziet er inmiddels wat ranzig uit, maar is volgens haar zeker nog eetbaar. Wij geloven haar op haar woord.
Later mogen we het karnen uitproberen, in één van haar vele karnproducten. Vroeger hielden vrouwen dit uren achtereen vol en stonden ze met zijn allen op straat boter te maken. Wij karnen per persoon een seconde of tien, voordat we tot de conclusie komen dat het inderdaad niet wil boteren.
De melkproeverij heeft ook al te maken met een tegenslag. Door een miscommunicatie zijn er slechts twee soorten melk afgeleverd, een rauwe en een gepasteuriseerde. Beide soorten worden wel even getest. De rauwe melk proeft minder zwaar dan de gepasteuriseerde, terwijl de rauwe de meest volle is. Tot zover de proeverij.
Op de laatste workshop heb ik me het meest verheugd. Melk hoeft tegenwoordig lang niet alleen van zuivel te worden gemaakt. Producten als kokos- haver- en amandelmelk zijn nu trendy en staan voor flinke prijzen in de supermarkt. Maar hoe maak je dit eigenlijk? Dhana, die in het dagelijks leven een bedrijfje in rauwe bonbons heeft, legt uit hoe je plantaardige melk maakt, en dit blijkt veel simpeler dan gedacht.
Men neme: 1 kop noten of haver- of speltvlokken en 3 koppen water. Dat is het standaardrecept. Gooi dit in een blender en maal zo fijn mogelijk. We staan versteld van de melkige substantie die in de blender ontstaat. Pak dan een dunne theedoek en een zeef, doe de melk in de theedoek en knijp het vocht erdoor. Nog een handige tip van Dhana: de notenpulp die overblijft is uitstekend te gebruiken voor dadelballetjes of raw brownies. Maar dat was het eigenlijk, het uitgelekte vocht is je melk. De notenmelk smaakt van zichzelf al erg goed, haver- en speltmelk heeft nog wat liefde nodig. Vooral speltmelk smaakt nergens naar. Dit is goed op te lossen door een dadel, banaan, kaneel, rijststroop of zout toe te voegen. Een pak havermelk koop je voor een dikke 2 euro in de supermarkt, maar blijkt thuis spotgoedkoop te fabriceren.
Het filmgedeelte laten wij voor wat het is, we wilden vooral meer weten over het product melk, wat vandaag van verschillende kanten werd belicht. Met een hoofd vol kennis en een buik vol zuivel is dit zeker gelukt. Volgend jaar weer een tournee?